ویژگی متخصص روانشناس مناسب یک نوجوان چیست؟
آیا ویژگی های متخصص خوب برای سن ها و موضوعات مختلف فرق دارد؟
بله، در اصل نیازهای سن نوجوانی به صورتی است که متخصصی متفاوت از حوزه های دیگر را شامل میشود. نوجوانی سن تغییر و چالش است و هر روز و هر شب هیجانات و احساسات مختلفی را در وی ایجاد می کند.
تجربه 8 ساله من در کار و ارتباط با نوجوانان، ثابت کرده است که در بعضی موارد 1 جلسه در هفته بسیار کم و در بعضی موارد بسیار زیاد است.
غلیانات هیجان و تحلیل فکر در نوجوانان گاهی به حدی بحرانی است که در همان نیکه شب و یا عصر و یا در کل خارج از زمان تعیین شده مشاوره باید به آن توجه کرد. نوجوانان نه به اندازه کودکان از درون خود غافل هستند و نه به اندازه بزرگسالان صبور هستند و نحوه تصمیم گیری آنان ممکن است آنچنان هیجانی و در لحظه باشد که نیاز به یک مشاوره اورژانسی با روانشناسی داشته باشند که به او اعتماد دارند.
اگر شما یک نوجوان و یا والد یک نوجوان هستید، در زمان انتخاب یک روانشناس، قبل از شروع پرسه مشاوره، بعد از جلسه اول و یا بعد از جلسه سوم، به نکات زیر توجه کنید:
- به روز بودن و چند بُعدی بودن روانشناس:
با توجه به تغییرات سریع تکنولوژی در دسترس، علم و …. بسیار مهم است که متخصص سواد به روزی داشته باشد تا زبان شما را بفهمد. متخصصی که از مباحثی مانند موسیقی روز، فیلم ها انیمیشن ها و انیمه های روز، تکنولوژی هایی مانند هوش مصنوعی، ابزار ارتباط جمعی و …. سردر نمی آورد، به احتمال زیادی فضای فکری شما را درک نمی کند و زبان مشترکی نخواهید داشت
- توانایی همدلی و درک او
گرچه تمامی روانشناس ها، توانایی همدلی را به عنوان مهارت اصلی آموزش می بینند، اما در خصوص ارتباط با نوجوان، این مهارت از اهمیتی بسیار بالا تر برخوردار است. نوجوانی سنی است که در بسیاری از لحظات، نوجوان از طرف حتی خانواده خود درک نمیشود و نمیتواند با آن نیز کنار بیاید. پس این ویژگی برای روانشناسی که با نوجوان کار می کند، بسیار مهم است.
- رازدار و متعهد بودن واقعی
رازداری نیز از ویژگی های اصلی همه روانشناسان و مشاورین است. اما در حوزه نوجوان، در بعضی مواقع که صحبت از حیطه های خاصی مانند ارتباط با جنس مخالف، شناخت جنسی و … می شود، متخصص ممکن است وارد حس مراقبا از مراجع خود گردد و آن را به والد، هرچند کم، اطلاع دهد. یکی از قوانین اتاق مشاوره آن است که تا مسئله بیان شده خطر جانی برای فرد و یا فرد ثانویه ای نداشته باشد، مطلب کاملا راز می باشد ولی در حوزه نوجوان ممکن از متخصصی این را فراموش کند. پس بهتر است این مطلب مورد توجه قرار دهید. می توانید با گفتن رازی غیر مهم او را تست کنید.
- در دسترس بودن متخصص به اندازه معقول
همانطور که گفته شد، نوجوانا گاهی خارج از چارچوب جلسات نیاز واقعی به صحبت دارند. بهترین مشاور، آن است که به اندازه معقول در دستر باشد. مثلا در یک برنامه اجتماعی مانند ایتا یا شاد، نوجوان بتواند به او پیام دهد و اگر موقعیت اورژانسی بود حتی با او تماس بگیرد.
استفاده از این میزان از دسترس بودن، باید به صورت قانون و به صورت واضح بین مشاور و نوجوان بیان شود تا محدوده این ارتباط مشخص گردد.
- دارای تجربه و تخصص
متاسفانه و یا خوشبختانه، نوجوانان به قدری باهوش و به روز هستند که مطالعه کتب تخصصی برای ارتباط خوب با آنها بسیار کم است. بهترین مشاور کسی است که با نوجوانان در ارتباط باشد و تجربه خوبی در فضاهای گروهی داشته باشد
- قضاوت گر نبودن
قضاوت گر نبودن نیز گرچه جزو مهارت های اصلی هر متخصص می باشد، ولی همچنان در کار با نوجوان اهمیت بسیار بالاتری دارد. ممکن است من به عنوان نوجوان چیزی را تجربه کرده باشم که گرچه جطو خط قرمزهای سنم است اما به طور ناچار در معرض آن قرار گرفته باشم. روانشناس خوب باید بتواند واقعا بدون قضاوت شنونده خوبی باشد تا بتواند در ابتدا آرامش واقعی را منتقل نماید و سپس راهکار مناسبی را ارائه دهد
سعی کنید روانشناس مورد نظر را در اینترنت سرچ کنید، رزومه او و فعالیت های اجتماعی او را چک کنید و از متد کار او آگاه شوید. مخاطبین اصلی او را پیدا کنید و شاید در ابتدا بهتر است در یک کارگاه گروهی انلاین و یا حضوری او شرکت کنید.
یادتان باشد، ممکن است او، یک متخصص عالی باشد ولی شما در جلسه اول با او ارتباط نگیرید. یک جلسه دیگر نیز صبر کنید و بعد از جلسه دوم و یا سوم اگر همچنان نتوانسته بودید با او ارتباط بگیرید، به دنبال متخصص دیگری بروید. مشاوره ارتباط بین دو انسان است و بسیار طبیعی است اگر با وجود تخصص، از نظر ارتباطی به یکدیگر نخوریم
همچنین ممکن است به این فکر کنید که من به عنوان یک نوجوان در چه زمان هایی باید به یک مشاور یا روانشناس مراجعه کنم. توصیه می کنم جواب این سوال را از اینجا بخوانید. (این مطلب 8 شهریور در سایت قرار خواهد گرفت)
موفق باشید
نویسنده هانیه وزیرپناه متخصص حوزه سلامت روان فردی، نوجوان و شغلی