پیشرفت تحصیلی تنها راه موفقیت بچه ها نیست!
راه موفقیت در واقعیت بسیار گسترده است.
مژگان عطار- کارشناس ارشد روانشناسی و درمانگر کودک و نوجوان
یکی از سوالات رایجی که والدین از هم می پرسند این است:«بچه شما کجا مدرسه میره؟ خوبه؟ تست باهاشون کار میکنن؟ برای تیزهوشان کار میکنن؟ کلاسای فوق العاده دارن؟ کلاس کنکوراشون چجوریه». این سوالات در خودشان این پیام را دارند که تنها راه موفقیت فرزندشان این است که به مدارس نخبه پرور بروند! پیام این پرسش ها این است که راه موفقیت یک مسیر باریک است و اگر فرزندشان از این مسیر منحرف شود دچار مشکل شده است.
انسانها تکامل پیدا کرده اند تا به دنبال چیزهای اشتباهی بروند. ما در مورد موفقیت به دنبال چیزی می رویم که ذهن آنها را قدرتمند می داند و داشتن آنها را یک فضیلت می داند نه چیزی که در نهایت به ما احساس بهتری می دهد و ما را خوشحال تر می کند.
در حال حاضر آموزش برای والدین تبدیل به یک برند و مقصد نهایی شده که با داشتن آن احساس قدرت می کنند. در حالیکه اگر بخواهیم از نظر روانی به این موضوع نگاه کنیم، تحصیلات یک سفر بی پایان به کسب تجربه های فراوان در حوزه های مختلف است و به یک برند خاص محدود نمی شود. ارزش گذاری به دانشگاه های رده بالا یا مدارس خاص نمونه ای از این ارزش گذاری نادرست در مسیر موفقیت است. موفقیت هرکسی در گرو دنبال کردن علاقه اش است.
وقتی بچه ها به دنبال علاقه شان می روند انگیزه بیشتری دارند، احساس کنترل بالاتری نسبت به خود و محیط شان داشته و درنهایت سالم ترند و سخت تر در مسیر هدفشان کار میکنند. کسی که این مراحل را رد کند در نهایت زندگی موفق تر و شادتری خواهد داشت. مگر نه اینکه هدف تمامی والدین همین است؟
موفقیت را تنها نمی توان از منظر آکادمیک تعریف کرد.
بیایید به معنای موفقیت نگاه وسیع تری داشته باشیم. بچه های زیادی را خارج از متر کیفیت مدرسه و نمرات کلاسی می توان موفق دانست:
- کودکی که احساسات دیگران را درک میکند و در همدلی کردن با آنها موفق است.
- کودکی که ذهن خلاقی دارد و درگیر خلق سازه های هنری جدید است.
- کودکی که برای حل مساله قدرت جستجوی اینترنتی دارد.
- کودکی که قادر است با ساختن ارتباط موثر با بزرگسالان به درخواست های خود برسد.
اما همین بچه ها ممکن است وقتی به اسم مدرسه و نمرات کلاسی برسند حرف زیادی برای گفتن نداشته باشند. آیا این موضوعات را نمی توان جزو موفقیت های این کودکان دانست؟
دوران کودکی این روزها تبدیل به دوره رزومه سازی شده است. فعالیت های بیشماری که کودکان تحت نظارت بزرگسالان انجام می دهند در مسیر رشد هیجانی و اجتماعی آنها نیست و تمرکز اصلی روی دستاوردهای تحصیلی است.
به همین دلیل اضطراب بچه ها در این دوره تا حد بسیار زیادی بالا رفته و این امر متخصصین را نگران می کند. کودکان به دلیل اینکه در معرض فشار آزمون های زیاد و یادگیری درسهای مختلف هستند زمان کافی برای بازی و سرگرمی ندارند و ارتباطشان با یکدیگر کاهش می یابد. گاهی والدین برای برقراری توازن سعی میکنند هر دو جنبه را در فرزندشان تقویت کنند. اما چون احساس خطری که برای آینده آنها دارند کاهش پیدا نمیکند، احساس آرامش نکرده و مجدد کودک را به سمت فعالیتهای زیاد تحصیلی سوق می دهند.
پیام های اشتباه در زمینه موفقیت
ذهنیت نادرست از تعریف کلمه موفقیت، همه چیز را تبدیل به برد و باخت می کند و باخت باعث کاهش عزت نفس کودکان می شود. والدینی که موفقیت را بصورت پیشرفت تحصیلی تعریف میکنند زمانی فرزندشان را تشویق میکنند که اتفاق خارق العاده ای بیفتد! این فشار بی امان تلاش کردن و دیده نشدن از این بچه ها انسان هایی با عزت نفس تخریب شده، مضطرب و گاهی افسرده می سازد.
در صورتی که همان کودک اگر در بافت درست و با تعریف انسان دوستانه تری از موفقیت سنجیده شود در بسیاری از مواقع هیچکدام از این مشکلات را به دلیل بی علاقگی به درس تجربه نخواهد کرد.