تحلیل روانشناختی انیمیشن الاغ شاه

تحلیل روانشناختی انیمیشن الاغ شاه، انیمیشنی که رکورد سینمای آمریکا را در پاکستان زد

انیمیشن ها از زمانهای اولیه حضورشان، ملاک های خاصی را همراه داشتند، از جمله، تقویت ویژگی های مثبت مانند مهربانی، گذشت، عشق، درستکاری، صداقت و … و نفی ویژگی های منفی مانند دروغگویی، ریا، بدجنسی، نفرت و …

انیمیشن ها در ظاهر برای گروه مخاطب خردسالان تا نوجوانان ساخته می شوند اما در اصل مخاطبان انیمیشن را بزرگسالان نیز شامل می شوند. انیمیشن ها به دلیل آن که مفاهیم زیبایی را در جلدی زیباتر بیان می کنند و در آنها اتفاق هایی مانند مرگ، پایان بد و یا رهاشدگی وجود ندارند، نه تنها طرفدارانی پرپروپاقرص دارند، بلکه فعالیتی آرامش بخش و شادی آور نیز محسوب می شوند.

در ده های گذشته، از انیمیشن ها در راستای انتقال مفاهیمی با اهداف خاص استفاده شده است. معمولا این مفاهیم در ریزجزئیات و به صورت غیر مستقیم در بطن داستان گنجانده می شوند. این شکل از انتقال مفاهیم، در ناخودآگاه فرد بیننده بدون آن که فرد متوجه شود، تاثیر می گذارد. برای همین بسیار مهم است که درباره انیمیشن هایی که خود و یا فرزندانمان می بینیم  بسیار دقت کنیم.

انیمیشن الاغ شاه یا همان the Donkey king محصول کشور پاکستان  در سال 2020 می باشد که توانست رکورد فروش فیلم در این کشور را از آن خود کند،  الاغ شاه از تمام فیلم‌های هالی وودی و بالیوودی که در سینمای پاکستان اکران شده‌اند نیز سبقت گرفته و بیشترین فروش را به خود اختصاص داد و دوبله  آن در پلتفرم فیلیمو موجود است.

شخصیت اصلی این داستان که یک الاغ است ابتدا باربر و لباس شور ساده ای است که پی در پی خرابکاری به بار میاورد، ولی اتفاقات داستان او را تبدیل به فرمانروای یک کشور می‌کند.

این انیمیش ما را به این فکر می برد که آیا هنوز هم انیمیشن ها با اهداف مثبت تولید می شوند یا بحث های سیاسی را خیلی مستقیم تر از قبل، اهداف خود قرار داده اند. دیدن این فیلم برای بزرگسالان چیزی جز نگاهی تکراری به سیاست های جاری در انتخابات کشور  و سیاست های پنهان ندارد و برای کودکان وقت گذرانی ای نه تنها بیهوده بلکه ضرر افرین نیز است. آیا اصلا لازم است که کودکانمان درباره سیاست و انتخابات بدین شکل آگاه و درگیر شوند؟

در ظاهر این گونه به نظر می رسد که پیام این انیمیشن آن است که هر کسی توانایی آن را دارد تا مهارت های خود را بهبود بخشد و به آرزوهای خود برسد، انیمیشن الاغ شاه در اصل به صورت نمادین حکایت قشر ضعیف جامعه را روایت می‌کند که با اعتماد به نفس تلاش می‌کنند تا جای حکام و مسئولین را بگیرند. ولی در پس این مفهوم، آن چیز که بر ناخوداگاه تاثیر می گذارد، ان است که شما به عنوان یک فرد عادی، حتی اگر شاه هم باشید، باز هم نیاز دارید تا شیر (که فردی است که نه از روی لیاقت، که به خاطر وراثت، شاه بوده) شما را تایید و حمایت کند، در غیر این صورت شما قطعا با مشکلات بسیار زیادی رو به رو خواهید شد که همه چیز را برای شما و اطرافیانتان مشکل ساز خواهد بود.

آیا شروع داستان و ادامه داشتن آن با این مفهوم که نزدیک ترین فرد به آدمی که خوب است و هیچ گناهی ندارد، به او خیانت می کند، او را فراری میدهد و زندانی می کند و بدترین کار را، یعنی تحویل دادن او به سیرک را انجام می دهد، مفهومی زیبا برای انتقال آن به کودکانمان است؟ اگر این آدم خیانتکار نبود، الاغ قصه ما تا ابد در کار خود با خرابکاری هایش باقی می ماند. این بدین معناست که باید چیزی خارج از تلاش و عرف و حتی غیرقانونی و یا اشتباه به تو کمک کند تا به آرزوهایت برسی،  حتی اگر تخصصی نداشته باشی و خوب بودن تو برای رسیدن تو به جایگاهی بالاتر و طبق لیاقت تو  بدون چنین کمک جادویی ای کافی نیست.

دیدن این گونه انیمیشن ها، نه تنها خوب نیست، بلکه از منظر روانشناسی تاثیرات مخربی بر ناخودآگاه فرد و مخصوصا کودکان،  در محورهایی مانند اعتماد به نفس، خود باوری، درستکاری، تخصص گرایی، استقلال طلبی فردی و … دارد که نه تنها جبران ناپذیرند، بلکه حتی تغییر و بهبودی آنها نیز بسیار سخت و دشوار است.